ΠΟΛΙΤΙΚΗ

Παράλληλο σύστημα πληρωμών ή παράλληλο νόμισμα; Η μαύρη προπαγάνδα και η επέτειος του «όχι»

Ο Γιάνης Βαρουφάκης απαντά στους επικριτές του: Μεγάλη μου τιμή... | AP Photo/Markus Schreiber
Ο Γιάνης Βαρουφάκης απαντά στους επικριτές του: Μεγάλη μου τιμή... | AP Photo/Markus Schreiber

Άρθρο του Γιάνη Βαρουφάκη όπως δημοσιεύτηκε στην Εφημερίδα των Συντακτών

Από το 2010 όλες οι ελληνικές κυβερνήσεις, όλοι οι υπουργοί Οικονομικών ήρθαν αντιμέτωποι με παράλογες απαιτήσεις από δανειστές που δεν δίστασαν να τους εκβιάσουν στη βάση τού: «Είτε περνάτε τα μέτρα που σας υπαγορεύουμε είτε σας κλείνουμε τις τράπεζες και σας πετάμε από το ευρώ».

Η οργανωμένη άμυνα της χώρας απέναντι στον ωμό αυτόν εκβιασμό ήταν, και είναι, καθήκον κάθε κυβέρνησης, κάθε υπουργού Οικονομικών.

Και η μόνη γραμμή άμυνας σε αυτόν τον εκβιασμό, για μια κυβέρνηση που δεν έχει στόχο να βγει από το ευρώ, είναι ένα παράλληλο σύστημα πληρωμών.

Χωρίς τέτοιο σύστημα, η Ελλάδα θα παραμένει στο έλεος δανειστών που, εν γνώσει τους, επιβάλλουν μέτρα που ερημοποιούν τη χώρα ανεξάρτητα από το ποιο κόμμα (υποτίθεται ότι) «κυβερνά».

Το παράλληλο σύστημα πληρωμών και οι υποσχετικές (IOU): μια ιδέα που η τρόικα θεωρεί εξαιρετική εφόσον ωφελεί μόνο τα δικά της τα παιδιά.

Από τότε που ξέσπασε η κρίση εφαρμόστηκε και στην Ελλάδα το σύστημα παράλληλων πληρωμών με υποσχετικές (IOU) για ποσά δεκάδων δισεκατομμυρίων ευρώ.

Η κυβέρνηση Παπανδρέου εξέδωσε υποσχετικές (IOU) για να πληρώνει προμηθευτές του Δημοσίου το 2010.

Πιο πριν, από το 2008, τότε που ξέσπαγε η τραπεζική κρίση, η ΕΚΤ επέτρεψε στις ελληνικές τράπεζες (και σε πολλές ευρωπαϊκές) να εκδώσουν δισεκατομμύρια υποσχετικών (IOU) που βέβαια θα ήταν άνευ αντικρίσματος (δεδομένου ότι οι τράπεζες είχαν ουσιαστικά πτωχεύσει) αν δεν επιβαλλόταν στο ελληνικό υπουργείο Οικονομικών να τις εγγυάται.

Εν ολίγοις, από το 2009 έως σήμερα η Εθνική, η Alpha, η Eurobank και η Πειραιώς επιβιώνουν στη βάση κρατικών υποσχετικών (IOU) των οποίων η ονομαστική αξία, έως και σήμερα, ξεπερνά τα 50 δισ. ευρώ!

Οταν λοιπόν η τρόικα εσωτερικού διακωμωδεί το παράλληλο σύστημα πληρωμών και τις υποσχετικές (IOU), τις πληρωμές με «κουπόνια» ή «χαρτάκια χωρίς αντίκρισμα», όπως λένε, είτε δηλώνουν άγνοια του τι συμβαίνει εδώ και χρόνια στην Ελλάδα είτε δηλώνουν ότι το να δίνονται δισεκατομμύρια υποσχετικών (IOU) σε τραπεζίτες και προμηθευτές είναι «μια χαρά ιδέα», αλλά το να χρησιμοποιούνται για τη στήριξη συνταξιούχων, μικρομεσαίων και φτωχών οικογενειών (σε περίοδο που η τρόικα πάει να τους πνίξει) είναι «φαιδρό», «ανόητο» και «εγκληματικό».

Το παράδειγμα της Καλιφόρνιας

Το 2009 η Πολιτεία της Καλιφόρνιας αδυνατούσε να καταβάλει τις οφειλές της σε δανειστές, προμηθευτές και πολίτες. Ετσι, εξέδωσε υποσχετικές (IOU) με τις οποίες κατέβαλε τις οφειλές εκείνες.

Με τη σειρά τους, οι πολίτες που έλαβαν τις υποσχετικές μπορούσαν να κάνουν τρία πράγματα με αυτές:

α) Να τις κρατήσουν, ώστε κάποια στιγμή να τις εξαργυρώσουν για μετρητά (όταν η Καλιφόρνια θα ξεπέρναγε την κρίση ρευστότητάς της).

β) Να τις μεταφέρουν σε άλλους πολίτες ή επιχειρήσεις ως πληρωμή.

γ) Να τις χρησιμοποιήσουν για να πληρώσουν μελλοντικούς τους φόρους προς την Πολιτεία της Καλιφόρνιας.

Το παράλληλο σύστημα πληρωμών της Καλιφόρνιας βοήθησε τα μέγιστα στη διαχείριση της κρίσης της Πολιτείας και κατάφερε να κρατήσει την Καλιφόρνια στη… ζώνη του δολαρίου όσο καιρό χρειαζόταν για να ορθοποδήσει δημοσιονομικά. (Αργότερα, οι υποσχετικές εκείνες εξαργυρώθηκαν με δολάρια.)

Τον ίδιο σκοπό είχε και το σύστημα παράλληλων πληρωμών που είχα σχεδιάσει για την Ελλάδα: να κρατήσει τη χώρα στην ευρωζώνη δίνοντας ανάσες ρευστότητας στον ιδιωτικό και δημόσιο τομέα, παρά την άρνηση ρευστότητας από την ΕΚΤ.

Οχι στο παράλληλο νόμισμα

Ποια η διαφορά παράλληλου συστήματος πληρωμών από παράλληλο νόμισμα; «Η μέρα με τη νύχτα», είναι η απάντηση.

Οποιος θέλει έξοδο από το κοινό νόμισμα εισάγει παράλληλο νόμισμα. Οποιος πασχίζει για μεγαλύτερους βαθμούς ελευθερίας εντός του κοινού νομίσματος, όπως η Καλιφόρνια το 2009 (κι εγώ το 2015), εισάγει παράλληλο σύστημα πληρωμών.¹

Δεν είναι τυχαίο ότι η τρόικα εσωτερικού, αποφασισμένη να με παρουσιάσει ως «συνωμότη της δραχμής», αναφέρεται στο σχέδιό μου συστηματικά ως παράλληλο νόμισμα και ποτέ ως εκείνο που ήταν, δηλαδή ως σχέδιο για παράλληλο σύστημα πληρωμών.

Αυτά όμως έχει η μαύρη προπαγάνδα υπό το βάρος της οποίας ζούμε από τότε που η Ελλάδα μετετράπη σε χρεοδουλοπαροικία.

Πώς θα λειτουργούσε

Εστω ληξιπρόθεσμη οφειλή του Δημοσίου προς την Εταιρεία Α΄ ύψους €200.000 η οποία χρωστά €50.000 στην Εταιρεία Β΄ και μισθό ύψους €2.000 στον Υπάλληλο Κώστα.

Παράλληλα, η Εταιρεία Β΄ χρωστά πάνω από €48.000 στην Εφορία και €2.000 στην Υπάλληλο Αννα η οποία, με τη σειρά της, χρωστά €800 στον φίλο της τον Γιώργο που, και αυτός, έχει να πληρώσει φόρους άνω των €800 στο κράτος.

Αν κάθε ΑΦΜ αποκτήσει κι έναν χρεωστικό λογαριασμό και αποδοθεί στον φορολογούμενο ένα PIN με το οποίο θα μπορεί να μεταφέρει όποιο ποσό θέλει σε όποιον άλλον ΑΦΜ θέλει, προκύπτει η εξής δυνατότητα:

Το Δημόσιο εγγράφει πίστωση €200.000 (απλά δακτυλογραφώντας το νούμερο αυτό) στον ΑΦΜ της Εταιρείας Α΄.

Η Α΄ τώρα μπορεί να χρησιμοποιήσει το PIN της για να μεταφέρει €50.000 στον ΑΦΜ της Εταιρείας Β΄ και €2.000 στον ΑΦΜ του Κώστα.

Περαιτέρω, η Εταιρεία Β΄ μεταφέρει €48.000 πίσω στην Εφορία και €2.000 στην Αννα, η οποία με τη σειρά της χρησιμοποιεί το PIN της για να μεταφέρει €800 στον φίλο της τον Γιώργο, ο οποίος με τη σειρά του κι αυτός αποπληρώνει κάποιους από τους φόρους που χρωστά!

Εστω, τώρα, ότι η ΕΚΤ και η τρόικα κλείνουν τις τράπεζες. Πολύ εύκολα, το σύστημα αυτό, ιδίως με τη δυνατότητα οι μεταφορές αυτές να γίνονται μέσω εφαρμογών κινητών τηλεφώνων ή και πλαστικών καρτών, βοηθά να διευκολύνει τις συναλλαγές και να κρατήσει την αγορά ζωντανή υπό συνθήκες έκτακτης ανάγκης.

Π.χ. συντάξεις και μισθοί θα μπορούσαν, μερικώς, να κατατίθενται στους λογαριασμούς του TAXISnet, από όπου οι ιδιώτες θα μπορούσαν να πληρώνουν αλλήλους.

Στον βαθμό που όλοι, και τα σουπερμάρκετ, έχουν να πληρώνουν φόρους, όλοι θα δέχονταν (ιδίως σε περίοδο χαμηλής ρευστότητας μετρητών) αυτές τις πληρωμές.

Ενα τέτοιο σύστημα θα ήταν καλό και πρέπον να το έχει κάθε χώρα της ευρωζώνης ανεξάρτητα από την κρίση και τις συγκρούσεις με την τρόικα.

Για την Ελλάδα θα ήταν, και είναι, μοναδικό εργαλείο άμυνας για να μείνουμε στην ευρωζώνη βιώσιμα.

Μεγάλη μου τιμή…

Η τρόικα εσωτερικού έχει ένα δίκιο: Ο μόνος τρόπος να τιμηθεί εκείνο το μεγαλειώδες ΟΧΙ της 5ης Ιουλίου 2017 ήταν το παράλληλο σύστημα πληρωμών που σχεδίαζα με σκοπό να εξαντληθούν οι ευκαιρίες η χώρα να παραμείνει βιώσιμα, χωρίς να ερημοποιείται, εντός του ευρώ.

Εχετε προσέξει, αγαπητοί αναγνώστες, ότι τόσο στην περσινή επέτειο του δημοψηφίσματος όσο και φέτος η τρόικα εσωτερικού και τα «μέσα» της επέλεξαν τη συγκεκριμένη μέρα για να μου επιτεθούν, χρησιμοποιώντας «αποκαλύψεις» σημαντικών συνεργατών και φίλων μου (του Τζέιμς Γκάλμπρεϊθ πέρσι και του Γκλεν Κιμ φέτος) που, δήθεν, φέρνουν στο φως τα «εγκληματικά» και «ανόητα» σχέδιά μου;

Ο λόγος είναι απλός, και ιδιαίτερα τιμητικός για το πρόσωπό μου, κάτι που φαίνεται να μην καταλαβαίνουν: Το πρωτοποριακό παράλληλο σύστημα πληρωμών (σύμφωνα και με διεθνείς αναλυτές, π.χ. ο Wolfgang Munchau των Financial Times) που σχεδιάσαμε και εξελίξαμε με την ομάδα μου τους εξαγριώνει επειδή αποκαλύπτει τη δική τους αλόγιστη συνθηκολόγηση στους εκβιασμούς της τρόικας.

Οπως συμβαίνει συχνά στη χώρα μας, εκείνοι που την παρέδωσαν στους βαρβάρους στρέφονται μανιωδώς σε όσους δεν παρέδωσαν τα όπλα.

Κλείνω με μια πρόταση προς ωρυόμενους μνημονιακούς: Σας έχω προκαλέσει να με σύρετε σε Ειδικό Δικαστήριο. Κρύβεστε πίσω από το γεγονός ότι αρνείται η κυβέρνηση.

Σας προτείνω λοιπόν κάτι άλλο: Καλέστε με στα κομματικά γραφεία σας να με «εξετάσετε» εκεί.

Οχι τίποτα άλλο, μπορεί να κατανοήσετε έτσι τη διαφορά παράλληλου νομίσματος και παράλληλου συστήματος πληρωμών. Κάτι θα είναι και αυτό!

yanisvaroufakis.eu