BUSINESS NEWS

«Χοντρό» παιχνίδι στα Δυτικά Βαλκάνια με ενέργεια και δίκτυα διαμετακόμισης

Μια σειρά στοιχεία που απεστάλησαν από την ελληνική διπλωματική αποστολή στα Σκόπια («Γραφείο Συνδέσμου») προς τα κεντρικά του ΥΠΕΞ στην Αθήνα, όχι σε κάποιο τυχαίο χρονικά σημείο, αλλά τις τελευταίες 2 βδομάδες του Δεκέμβρη, λίγο δηλαδή πριν αρχίσουν εντατικά διεργασίες για τη διευθέτηση του ονοματολογικού, αποτυπώνουν ξεκάθαρα μια σειρά σχέδια (και επιχειρηματικές κόντρες) πάνω στην Ενέργεια, τους αγωγούς, τη διαμετακόμιση, γενικά στα Δυτικά Βαλκάνια.
  • του Κώστα Κέντζου

Οι τέτοιες κινήσεις γίνονται όπως φαίνεται σε μια φάση υποχώρησης δεικτών της σκοπιανής οικονομίας, με ό,τι αυτό μπορεί να συνεπάγεται.

Υφεση

Συγκεκριμένα, σύμφωνα με τα στοιχεία που έχει αντλήσει η Αθήνα, και αναφέρονται σε σχετικό υπόμνημα:

«Η γενικότερη πορεία των Αμεσων Ξένων Επενδύσεων (ΑΞΕ) στην πΓΔΜ, το εννεάμηνο τ.έ. (σ.σ: 2017), ήταν πτωτική, όπως και το α’ εξάμηνο του έτους.

Σύμφωνα με τα προσφάτως δημοσιευθέντα στοιχεία της εδώ Κεντρικής Τράπεζας, η εισροή ΑΞΕ στη χώρα ανήλθε σε μόλις 45,65 εκατ. ευρώ (από 219,66 το εννεάμηνο 2016), καταγράφοντας έντονα αρνητική τάση, δεδομένου ότι το α’ τρίμηνο τ.έ. οι ΑΞΕ ανέρχονταν σε 110,11 εκατ. ευρώ.

Στην πρώτη θέση (σε επίπεδο ροών για το εννεάμηνο τ.έ.) μεταξύ των χωρών προέλευσης ΑΞΕ διατηρείται η Αυστρία, με 23,63 εκατ. ευρώ, ενώ έπονται η Γερμανία με 23,05 εκατ. ευρώ και ο Αγιος Βικέντιος και Γρεναδίνες με 20,58 εκατ. ευρώ. Η Ελλάδα κατατάσσεται στην έβδομη (7η) θέση με 3,33 εκατ. ευρώ».

Εχοντας, μάλλον, τέτοιες παραμέτρους κατά νου – το εκδηλωμένο στην πράξη επιχειρηματικό ενδιαφέρον για το «ψητό» στη χώρα του, και την ανάγκη η σκοπιανή οικονομία να τονωθεί με νέα κεφάλαια – ο Σκοπιανός πρωθυπουργός Ζ. Ζάεφ, έλεγε στις 18/1/18, έχοντας στο πλευρό του τον γγ του ΝΑΤΟ, κατά την επίσκεψη Στόλτενμπεργκ στη χώρα ότι, «όλες οι χώρες της περιοχής επενδύουν τις μεγαλύτερες προσπάθειες να επιταχύνουμε την ευρωατλαντική μας ολοκλήρωση, να ενισχύσουμε την περιφερειακή συνεργασία, να ενισχύσουμε την εμπιστοσύνη των πολιτών, των επιχειρηματιών μας να επενδύσουν στις χώρες της περιοχής».

Διάδρομοι

Ο ίδιος, μιλώντας στις 7/12/17 στο διεθνές συνέδριο «Ενισχυμένη περιφερειακή ολοκλήρωση των Βαλκανίων» στη Σόφια, τόνιζε ότι η πΓΔΜ θέλει να συμμετάσχει σε όλα τα περιφερειακά προγράμματα και μπορεί να γίνει συγκοινωνιακός κόμβος στα Βαλκάνια επειδή διέρχονται από εκεί δύο σημαντικοί διάδρομοι VIII και X. Υπογράμμιζε το γεγονός ότι ο Διάδρομος VIII συνδέει τη Μαύρη Θάλασσα με την Αδριατική και τη Βουλγαρία με την Αλβανία και ο Διάδρομος Χ συνδέει την Ελλάδα με την Κεντρική Ευρώπη.

Είπε, επίσης, ότι αναμένει ότι η «συνεργασία» στην περιοχή και η «ολοκλήρωση» (βλ. ένταξη) της περιοχής στην ΕΕ θα επιταχυνθεί κατά τη διάρκεια της Προεδρίας της Βουλγαρίας στο Συμβούλιο της ΕΕ, στο α’ εξάμηνο 2018.

Προηγούμενα, ο πρωθυπουργός της Βουλγαρίας Μπ. Μπορίσοφ, ανοίγοντας τη διάσκεψη, ζήτησε «μεγαλύτερη ενότητα» των χωρών της περιοχής, καθώς αυτό, δήλωσε, θα επιταχύνει την «ευρωπαϊκή ολοκλήρωση της περιοχής».

Να καταγραφεί και η τοποθέτηση της διευθύνουσας συμβούλου της Παγκόσμιας ΤράπεζαςΚρισταλίνα Γκεοργκίεβα, που δήλωσε ότι η τράπεζα είναι έτοιμη να διαθέσει 200 εκατ δολάρια για εμπορικά και μεταφορικά έργα στα Βαλκάνια. Οπως ανέφερε υπάρχουν τεράστιες δυνατότητες στην ένταξη των χωρών της περιοχής, οι οποίες θα μπορούσαν να αρχίσουν να διαφαίνονται κατά τη διάρκεια της βουλγαρικής προεδρίας της ΕΕ. Η Παγκόσμια Τράπεζα, δήλωσε, θα επικεντρωθεί πιο σοβαρά στους τομείς των μεταφορών και της πληροφορικής στη περιοχή.

Από κοντά και ο πρωθυπουργός της Αλβανίας Ε. Ράμα που δήλωσε ότι πριν από μόλις τρία χρόνια οι ευρωπαϊκές ελπίδες των Τιράνων φαίνονταν αδύνατες. Υπογράμμιζε, δε, την πρόοδο της «συνεργασίας» των χωρών της περιοχής. Η Αλβανία, προσέθετε, ενθαρρύνεται από το γεγονός ότι η Σερβία και το Μαυροβούνιο διεξάγουν διαπραγματεύσεις ένταξης με την ΕΕ (σ.σ: με ορίζοντα ένταξης όπως φαίνεται το 2025). Οπως είπε, αναμένει, επίσης, τα Σκόπια και τα Τίρανα να συμμετάσχουν σύντομα στη διαδικασία αυτή. Τόνισε, εξάλλου, ότι αναμένει τα σχέδια της λεγόμενης Διαδικασίας του Βερολίνου (σ.σ: όχημα της Γερμανίας, Ιταλίας, Γαλλίας, Αυστρίας και άλλων ισχυρών κρατών της ΕΕ να παρέμβουν στην περιοχή διασφαλίζοντας θέσεις για τους επιχειρηματικούς τους ομίλους) να γίνουν πραγματικότητα αντί για αδιευκρίνιστες υποσχέσεις.

Σε ανάλογο κλίμα, η πρωθυπουργός της Σερβίας Ανα Μπράνμπιτς διαβεβαίωνε ότι το Βελιγράδι έχει δεσμευτεί να συνεργαστεί με τις χώρες της περιοχής. Διαβεβαίωνε, ακόμα, ότι η Σερβία θα αποτελέσει ενεργό και ισχυρό εταίρο σε όλα τα έργα υποδομής στα Δυτικά Βαλκάνια. Επισήμαινε, εξάλλου, ότι η ολοκλήρωση του προαναφερόμενου Διαδρόμου Χ (τη σημασία του οποίου τόνιζε ο Σκοπιανός Ζάεφ) αποτελεί προτεραιότητα (και) για τη Σερβία. Η Μπράνμπιτς τόνιζε, επίσης, ότι το Βελιγράδι αναμένει ότι η πΓΔΜ και η Αλβανία θα ανοίξουν τις διαπραγματεύσεις ένταξης στην ΕΕ πολύ σύντομα, επειδή το αξίζουν…

Στην ευρωενωσιακή Κοινότητα Μεταφορών

Να καταγραφούν ως προς τα Δίκτυα Διαμετακόμισης και οι δηλώσεις υπουργού Μεταφορών των Σκοπίων Γκ. Σουγκάρεσκι, στο Συμβούλιο των ομολόγων του υπουργών της ΕΕ, όπου κλήθηκε το Δεκέβρη να συμμετάσχει, ότι η ευρωενωσιακή Συμφωνία για την Κοινότητα Μεταφορών θα επιτύχει την ένταξη του τομέα των μεταφορών στην περιοχή σε αυτόν της ΕΕ. Οτι ο ενοποιημένος χαρακτήρας των διεθνών μεταφορών οδηγεί τα κράτη στην επιθυμία να δημιουργήσουν μια Κοινότητα Μεταφορών μεταξύ της Ευρωπαϊκής Ενωσης και των συμβαλλομένων μερών της Νοτιοανατολικής Ευρώπης (Αλβανίας, Βοσνία-Ερζεγοβίνης, πΓΔΜ, Κοσσυφοπεδίου, Μαυροβούνιου, Σερβίας), με βάση τη σταδιακή ενοποίηση της αγοράς μεταφορών στα συμβαλλόμενα μέρη και με υπόβαθρο το σχετικό κεκτημένο.

Προηγούμενα, στις 29/11/17, κυβερνητικά στελέχη τόνιζαν κατά την σύγκληση της Εθνικής Επιτροπής Επενδύσεων (NIC) των Σκοπίων ότι η δια-συνδεσιμότητα με τις γειτονικές χώρες αποτελεί κύριο παράγοντα για την επιδιωκόμενη οικονομική ανάπτυξη, προσθέτοντας ότι η κυβέρνηση εξασφάλισε, στο πλαίσιο της Συνόδου Κορυφής Δυτικών Βαλκανίων, στην Τεργέστη (12/7/17), τη χρηματοδότηση τμήματος της δεύτερης φάσης της κατασκευής της σιδηροδρομικής σύνδεσης με τη Βουλγαρία (Beljakovce – Kriva Palanka) με 70 εκατ. ευρώ. Επιπλέον, ενημέρωσε ότι η κυβέρνηση προωθεί και το έργο αναβάθμισης της οδικής σύνδεσης πΓΔΜ – Κοσσόβου, ως προς το σκέλος Σκοπίων – Blace, για το οποίο έχει υποβάλει αίτημα χρηματοδότησης ύψους 1 εκατ. ευρώ στην Ευρωπαϊκή Τράπεζα Ανασυγκρότησης και Ανάπτυξης (EBRD).

Μεγάλο ενδιαφέρον και στον κλάδο της Ενέργειας

Σειρά υπομνημάτων έχουν σταλεί από την διπλωματική αντιπροσωπεία της Ελλάδας στα Σκόπια , προς τα κεντρικά του ΥΠΕΞ στην Ελλάδα, στα τέλη του χρόνου και για επιμέρους τομείς του Ενεργειακού κλάδου, με ό,τι αυτό μπορεί να σημαίνει.

Τονίζεται σχετικά ότι «Στις ενεργειακές υποδομές η πΓΔΜ δεν έχει, σύμφωνα με την ετήσια Εκθεση της Ενεργειακής Κοινότητας (του 2017), εναρμονίσει ως όφειλε τη νομοθεσία της με το Κεκτημένο της ΕΕ. Ως εκ τούτου, παραμένουν σε εκκρεμότητα ο ορισμός αρμόδιας εθνικής Αρχής και η κατάρτιση και δημοσίευση από την εδώ Ρυθμιστική Επιτροπή Ενέργειας (ΕRC) της μεθοδολογίας και των κριτηρίων για την αξιολόγηση των επενδύσεων στην ηλεκτρική ενέργεια και το φυσικό αέριο». Σε έτερο υπόμνημα οι Ελληνες διπλωμάτες σημειώνουν ότι το Συμβούλιο των υπουργων Ενέργειας της ΕΕ έχει καλέσει ήδη από τον Οκτώβρη του 2016 την Κυβέρνηση της πΓΔΜ να λάβει τα κατάλληλα μέτρα, χωρίς περαιτέρω καθυστέρηση.

Πρόκειται για χαρακτηριστικές περιπτώσεις όπου η σκοπιανή ηγετική κάστα έχει καθυστερήσει να ενσωματώσει στοιχειώδεις προδιαγραφές της ΕΕ σε πολιτικο-οικονομικό επίπεδο, συγκρότησης βασικών θεσμών λειτουργίας ενός σύγχρονου κράτους. 

ΔΕΣΦΑ, αγωγός και νέα αγορά στα Σκόπια

Οι Ελληνες διπλωμάτες υπενθυμίζουν άλλωστε ότι η πΓΔΜ συμμετέχει σε δύο χαρακτηρισμένα Εργα Ενδιαφέροντος για την Ενεργειακή Κοινότητα (PECI), την ηλεκτρική διασύνδεση 400 Kv Μοναστηρίου – Ελμπασάν (Αλβανία) και την κατασκευή δια-συνδετήριου αγωγού φυσικού αερίου Klecovce – Sopot – Vranje (Σερβία), αλλά και σε ένα Εργο Αμοιβαίου Ενδιαφέροντος (PMI), την κατασκευή του δια-συνδετήριου αγωγού φυσικού αερίου Ελλάδας – πΓΔΜ, βάσει Μνημονίου Κατανόησης μεταξύ της κρατικής εταιρείας MER Skopje και του ΔΕΣΦΑ, που υπογράφτηκε στις 14/10/2016.

Ως προς αυτό, 6/11/2017 έγινε συνάντηση εργασίας μεταξύ του ΔΕΣΦΑ και της MER Skopje ακριβώς για τη διασύνδεση των Συστημάτων Φυσικού Αερίου Ελλάδας – ΠΓΔΜ.

Ειδικότερα, σε άλλο ένα δείγμα ότι οι διμερείς μπίζνες ανεξάρτητα από την κόντρα για το ονοματολογικό, ο πρόεδρος και διευθύνων σύμβουλος του Διαχειριστή του Εθνικού Συστήματος Φυσικού Αερίου (ΔΕΣΦΑ), Σ. Νίκας συναντήθηκε στα Σκόπια με τον Mitko Andreevski, σύμβουλο επί θεμάτων Ενέργειας του πρωθυπουργού Ζάεφ, κατόπιν προσκλήσεως του τελευταίου.

Επισήμως, στη συνάντηση εκφράστηκε η δέσμευση της νέας κυβέρνησης της ΠΓΔΜ στο έργο διασύνδεσης των Συστημάτων Φυσικού Αερίου Ελλάδας – ΠΓΔΜ, αξιολογήθηκε η μέχρι σήμερα πρόοδος και διερευνήθηκαν τα επόμενα βήματα για την κατασκευή του αγωγού που θα συνδέει τις δύο χώρες.

«Το έργο θα προσφέρει, μεταξύ άλλων στην ΠΓΔΜ, τη δυνατότητα απευθείας πρόσβασης σε εναλλακτική προμήθεια Φυσικού Αερίου από την Ελλάδα, ενώ θα της δοθεί και η δυνατότητα να συνδεθεί και με άλλα project που σχεδιάζονται για την περιοχή. Ταυτόχρονα, θα δημιουργηθεί για τον ΔΕΣΦΑ μία καινούργια αγορά φυσικού αερίου και πιο συγκεκριμένα για το Υγροποιημένο Φυσικό Αέριο (ΥΦΑ) της Ρεβυθούσας, η οποία μετά την ολοκλήρωση της 3ης δεξαμενής θα έχει μεγάλη διαθεσιμότητα εξαγωγής φυσικού αερίου», προστίθεται από πλευράς ΔΕΣΦΑ, σε μια σαφή περιγραφή σχεδίων για μπίζνες.

Σημειωτέον, στα τέτοια σχέδια έχει αναφερθεί επανειλημμένα και ο Ελληνας Υπουργός Εξωτερικών Ν. Κοτζιάς, προβάλλοντάς τα ως «ευκαιρίες» για σύσφιξη σχέσεων: Τον προαναφερόμενο αγωγό φυσικού αερίου που θα ξεκινάει από Θεσσαλονίκη και θα πηγαίνει στα Σκόπια. Τη συζήτηση που έχει ανοίξει ώστε να καθαρίσει και να επαναλειτουγήρσει ένας παλιός αγωγός πετρελαίου που συνέδεε τις δυο χώρες. Και, σε ό,τι αφορά τη διαμετακόμιηση, την αναβάθμιση της σιδηροδρομικής γραμμής που συνδέει τη Φλώρινα με το Μοναστήρι.

Οι Ρώσοι

Κάπου εδώ βέβαια πρέπει να συνυπολογιστεί και ο ρωσικός παράγοντας, τα συμφέροντα που ο ίδιος διατηρεί στην περιοχή και θέλει να διασφαλίσει.

Υπόμνημα του ελληνικού Γραφείου Συνδέσμου στα Σκόπια με θέμα «Η αγορά φυσικού αερίου στην πΓΔΜ» αναφέρει:

«Η πΓΔΜ διαθέτει ένα σημείο εισόδου στο εθνικό σύστημα, ευρισκόμενο στα σύνορα της χώρας με τη Βουλγαρία, μέσω του οποίου εισάγεται φυσικό αέριο προερχόμενο από τη Ρωσία. Το μεγαλύτερο μέρος των εισαγωγών διενεργείται από την ‘Makpetrol’, βάσει μακροχρόνιας σύμβασης προμήθειας με την ‘Gazprom’, ενώ τρεις μεγάλοι καταναλωτές πραγματοποιούν δικές τους εισαγωγές φυσικού αερίου για την κάλυψη των ενεργειακών τους αναγκών. Η Κυβέρνηση προωθεί, μέσω της κρατικής εταιρείας ‘MER’, την περαιτέρω ανάπτυξη του δικτύου διανομής, μέσω συνεργιών δημοσίου – ιδιωτικού τομέα (ΣΔΙΤ).

Τα τελευταία δύο χρόνια έχει κατασκευαστεί δίκτυο συνολικής έκτασης 120 χλμ., ενώ για την επόμενη διετία σχεδιάζεται η κατασκευή επιπλέον 140 χλμ.. Τον Αύγουστο 2016 ολοκληρώθηκε η κατασκευή του τμήματος Klecovce – Stip του δικτύου διανομής φυσικού αερίου της πΓΔΜ από τη ρωσική εταιρεία ‘Stroytransgaz PJSC’, ενώ υπό κατασκευή είναι τα τμήματα Stip – Negotino, Negotino – Bitola και Skopje – Tetovo – Gostivar».

Και έπεται συνέχεια.

Πηγή: ecozen.gr